Miguel is een gepassioneerd natuurbeschermer uit Brazilië die zich volledig heeft toegelegd op het behoud van wilde dieren in tropische bossen. Na zijn afstuderen in Rio de Janeiro verhuisde hij naar een klein stadje diep in het Amazonegebied om te gaan werken bij het Mamirauá Instituut, een sociale organisatie die samen met de lokale gemeenschappen onderzoeks- en natuurbeschermingsprojecten ontwikkelt. Hij heeft ervaring met cameravallen, maar de afgelopen jaren heeft hij onderzoek gedaan naar conflicten tussen mens en dier waarbij jaguars en traditionele gemeenschappen in het Amazonegebied betrokken zijn.
Het bos was pikzwart, zijn duisternis versterkt door de nacht. Alles wat ik kon zien was een dicht regenwoud verlicht door een flikkerende zaklamp die Foca, een inheemse man van een plaatselijke gemeenschap, in zijn ene hand hield, terwijl hij met de andere hand de kano peddelde. Het was juni en het water stond op zijn hoogst, zodat het hele bos onder water stond en kano's het enige vervoermiddel waren. Het regenwoud was griezelig en gevuld met onbekende geluiden. Stekelige planten schraapten per ongeluk tegen mijn huid. De sfeer was gespannen, want ik wist wat er ging gebeuren. Foca probeerde op kaaimannen te jagen die de volgende dag bij de festiviteiten zouden worden opgegeten, en ik had gevraagd of ik mee mocht om te kijken. In de kano pasten we nauwelijks allebei en bij de geringste beweging kwam er water over de zijkanten. Plotseling richtte hij zijn zaklamp op twee glinsterende vlekken op het wateroppervlak - de ogen van een nietsvermoedende kaaiman. Foca peddelde zachtjes, glijdend over het water om dichter bij zijn doel te komen. Toen legde hij voorzichtig de peddel weg en greep een grote harpoen, met zijn ogen en zaklamp nog steeds gericht op de kaaiman, die niet bewoog. In een fractie van een seconde slingerde hij de harpoen naar de kaaiman en het water spatte alle kanten op. Een voltreffer. Hij trok de spartelende kaaiman terug naar de kano met een touw dat aan de harpoen vastzat en maakte hem af met een houten knuppel. Lunch was gegarandeerd de volgende dag.
De jacht voor eigen gebruik bestaat al duizenden jaren en is een belangrijk onderdeel van het dieet van veel traditionele gemeenschappen, waardoor voedselzekerheid wordt gegarandeerd.
Door op te groeien in de stad en te leren over alle gevolgen en bedreigingen van de mens voor de natuur, verliezen we soms het contact met de realiteit van de mensen die wonen op de plaatsen die we willen beschermen. Voordat ik naar het Amazonegebied kwam, had ik bijvoorbeeld veel vooroordelen over de jacht, omdat ik dacht dat alle jacht negatief was en verboden moest worden. Maar door tijd door te brengen met mensen van lokale inheemse en riviergemeenschappen werden mijn ogen snel geopend en realiseerde ik me hoe weinig ik wist over hun realiteit en levenswijze. Jagen is al duizenden jaren een belangrijk onderdeel van hun leven en cultuur en is een middel van bestaan dat op een duurzame manier kan worden uitgevoerd. Er zijn veel verschillende soorten jacht, waaronder sport, commercieel gewin en levensonderhoud. Het gelijkstellen van deze activiteiten onder de noemer "jacht" komt niet alleen niet overeen met de realiteit van deze activiteiten, maar belemmert ook de instandhouding doordat geen rekening wordt gehouden met de verschillende effecten en motieven van elk van deze activiteiten. Behoudsmaatregelen leggen vaak westerse waarden op aan lokale gemeenschappen, wat doet denken aan een kolonialistische mentaliteit (die toch al kwetsbare bevolkingsgroepen nog meer kan schaden). Bij elke poging om de jacht voor eigen gebruik willekeurig te verbieden wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de sociale en culturele betekenis van deze traditionele activiteit en het belang ervan voor de voedselzekerheid van lokale gemeenschappen. Tijdens mijn nauwe samenwerking met traditionele gemeenschappen besefte ik dat zij hun land beheren en actief de natuurlijke habitats om hen heen beschermen en in stand houden. Vroeger was ik er vast van overtuigd dat aangewezen beschermingsgebieden onbewoond moesten blijven, zelfs door de plaatselijke inheemse gemeenschappen. Het uitzetten van inheemse mensen van hun voorouderlijk land in naam van natuurbehoud is echter onrechtvaardig (en zal in veel gevallen nog meer problemen veroorzaken, zoals landconflicten). Een meer productieve en ethische aanpak is samenwerking met deze gemeenschappen, het bevorderen van een vertrouwensrelatie die de combinatie van traditionele en inheemse kennis met wetenschappelijk onderzoek mogelijk maakt, teneinde de biodiversiteit effectief te beschermen.
Het veiligstellen van de middelen van bestaan van de traditionele gemeenschappen is ook een belangrijke stap in de richting van de bescherming van de biodiversiteit.
Elke dag die ik met deze traditionele gemeenschappen doorbracht, leerde ik iets nieuws en veranderde mijn manier van denken radicaal - waardoor ik me uiteindelijk realiseerde dat ik niets wist. Een van de fundamentele lessen die ik heb geleerd is dat natuurbehoud niet mogelijk is zonder de mensen erbij te betrekken. Biodiversiteit kan niet worden beschermd ten koste van degenen die ernaast leven. Het lot van inheemse en traditionele gemeenschappen is verweven met dat van de natuurlijke omgeving, dus het beschermen van hun manier van leven is een cruciale stap naar de bescherming van onze planeet.
2 gedachten over "Ik weet dat ik niets weet: Bespiegelingen over jacht en behoud in het Amazonegebied"
Helemaal mee eens! De manier van leven van traditionele mensen, die afhankelijk zijn van jagen en vissen om te overleven, is veel duurzamer en in evenwicht met de natuur. Als we een betere wereld willen, moeten we nederig ervaren en leren van traditionele gemeenschappen, zoals u deed. Bedankt voor deze tekst!
Zeer interessant spul, gefeliciteerd!
Helemaal mee eens! De manier van leven van traditionele mensen, die afhankelijk zijn van jagen en vissen om te overleven, is veel duurzamer en in evenwicht met de natuur. Als we een betere wereld willen, moeten we nederig ervaren en leren van traditionele gemeenschappen, zoals u deed. Bedankt voor deze tekst!